Центр этичного отношения к природе
Ecoetika.by
16.12.2016
У Мінску адбылася Прэзентацыя кнігі "Жывёлы - не адзежа"
10 снежня ў свеце адзначаецца Сусветны дзень правоў Чалавека. У гэты дзень у 1948 годзе Генеральная Асамблея ААН прыняла Усеагульную дэкларацыю правоў чалавека. Базавымі прынцыпамі Дэкларацыі з'яўляюцца Правы чалавека на жыццё і свабоду, не важна, ці ты жанчына ці мужчына, які ў цябе колер скуры, сацыяльны статус, палітычныя перакананьні, нацыянальная прыналежнасць і веравызнанне. Падобна таму, як калісьцi чалавецтва вызваліла ад прыгнёту адных прадстаўнікоў іншымі, негуманнае і жорсткае абыходжанне з жывёламі ў наш час таксама сталі падвяргацца рэзкай крытыцы і асуджэнню з боку этыкі і філасофіі.
Не адзін чалавек, але і ўсё жывое мае права на існаванне і дабрабыт і павінна быць абаронена ад пакут па віне чалавека. Дадзеныя прынцыпы былі пакладзены ў аснову Сусветнай дэкларацыі правоў Жывёл, ратыфікаванай Міжнароднай Лігай Правоў Жывёл ў 1977 годзе ў Лондане. А 10 снежня 1998 быў заснаваны Міжнародны Дзень акцый за прыняцце гэтай Дэкларацыі. Зараз гэты дзень прынята называць Сусветным днём правоў Жывёл.
Але калі мы аб'яднаем нашы намаганні і накіроўваем іх на рашэнне якой-небудзь праблемы, тады мы дасягаем яшчэ большага выніку. Велізарную ролю ў вырашэнні любой праблемы выконвае асвета. Я хачу адзначыць, што гэта першая рускамоўная кніга, якая раскрывае рэаліі жорсткай моды і дае магчымасць чытачу зрабіць свой выбар на карысць гуманнасці ... З чаго ж усё пачыналася? А пачыналася ўсё з творчага конкурсу «Жывёлы - не адзежа». Мы атрымалі вялікую колькасць работ - малюнкаў, плакатаў і літаратурных твораў, якія адлюстроўваюць асабісты погляд аўтараў на праблему выкарыстання жывёл для атрымання адзення. Работы былі прадстаўлены ў 4-х намінацыях: індывідуальны малюнак, індывідуальнае літаратурная творчасць, праца ў пары, «Сям'я кажа НЕ жорсткасці». Многія работы ўвайшлі ў кнігу. Некаторыя з іх з'яўляюцца вынікам сумеснай творчасці педагогаў і навучэнцаў. І я хацела б асобна падзякаваць педагогаў за той неацэнны ўнесак, які яны робяць у выхаванне дзяцей, фарміруючы ў іх этычнае стаўленне да прыроды».
Затым слова было дадзена аднаму з аўтараў кнігі «Жывёлы - не адзежа» Таццяне Глiнкiнай. Таццяна распавяла аб тых важных і значных прагрэсіўных кроках у свеце, якія здзяйсняюцца, каб засцерагчы пушных жывёл ад пакут: «10 лістапада гэтага года (2016) палата дэпутатаў Чэшскай Рэспублікі прыняла дакумент, згодна якому да 2019 года індустрыя звераферм павінна перастаць існаваць у Чэшскай рэспубліцы. Дакумент забараняе развядзенне і забой дзікіх жывёл выключна або ў асноўным з мэтай атрымання футра. Чэхія далучылася да такіх дзяржаў, як Аўстрыя, Вялікабрытанія, Харватыя, Галандыя, Швейцарыя, Швецыя, Італія, дзе ўведзена поўная або частковая забарона на зверафермы. Аўтар артыкула «Пакінем жорсткасць ў мінулым» падкрэсліла: «Утрыманне жывёл на зверофермах не задавальняюць ні аднаму з палажэнняў канцэпцыі 5-ці свабод: свабода ад голаду і смагі, свабода ад дыскамфорту, свабода ад болю, траўмаў і хвароб, свабода выказваць натуральныя паводзіны, свабода ад страху і болю ...
У Рэспубліцы Беларусь да гэтага часу на жаль адсутнічае Закон аб абароне жывёл ад жорсткага абыходжання. Мы не ставімся таксама да дзяржаў, у якіх ўведзена забарона на зверафермы, дазволена ў Беларусі і паляванне, у тым ліку адлоў жывёл пасткамі ... Яшчэ 150 гадоў таму Чарльз Дарвін ў лісце пад загалоўкам «Агонія адлову пасткамі» пісаў: «Мала хто здольны назіраць хоць бы на працягу 5 хвілін, як б'ецца ў агоніі ў капкане жывёла з перабітымі і раздробненымі канечнасцямі. Некаторых з нас здзіўляе, як падобная жорсткасць працягвае быць дазволенай на дадзеным этапе развіцця цывілізацыі» (Чарльз Дарвін, «Агонія адлову пасткамі », 1863). Вынікі даследавання па адлову жывёл пасткамі ў ЗША, праведзенага арганізацыяй Народжаныя свабоднымі (Born Free USA) у 2015 годзе паказалі, што, па сутнасці, адлоў жывёл пасткамі застаўся ў асноўным нязменным па сваёй жорсткасці з часу звароту да людзей гэтага вялікага навукоўца .... жывёлы павінны перастаць быць прадметамі, якія дзеля раскошы вымушаны выносіць столькі пакут. На іх павінны распаўсюджвацца законы захавання жыцця і яе павагі, асабліва, калі гаворка ідзе пра такія рэчы, як эстэтыка і мода. Як чалавек валодае натуральнымі правамі, так і дзе ля жывёл вызначаны пералік натуральных правоў: права на жыццё, права на натуральную свабоду, права на жыццёвую прастору і інш. ... Этычны прагрэс на планеце ўжо прывёў да таго, што нашэнне футра забітых жывёл стала лічыцца непрыстойным у цывілізаваным грамадстве. Супраць футра выступаюць многія вядомыя людзі. Ад выкарыстання натуральнага футра адмаўляюцца знакамітыя дызайнеры моды і брэнды».
Рыхтуючыся да гэтага мерапрыемства, Цэнтр этычных адносін да прыроды зняў відэа-інтэрв'ю з прадстаўнікамі 3-х розных сфер. Удзельнікі інтэрв'ю: Ксенія Раманава (дызайнер моднай вопраткі), Андрэй Файбiч (навуковы супрацоўнік кафедры заалогіі БДУ) і Таццяна Віктараўна Мiшаткiна (канд. філасофскіх навук, рэгіянальны эксперт ЮНЕСКА па біяэтыцы) выказалі сваё меркаванне па шэрагу пытанняў. Таццяна Віктараўна акцэнтавала ўвагу на неабходнасці біяэтычнай адукацыі дзяцей і моладзі, якая з'яўляецца гарантам выхавання этычных адносін да навакольнага свету. Ксенія Раманава распавяла, як цалкам, пра сусветныя тэндэнцыі ў модзе, так і ў прыватнасці, чаму асабіста яна як дызайнер не выкарыстоўвае ў сваіх калекцыях скуру і футра жывёл. Андрэй Файбiч таксама прывёў важкія аргументы на карысць таго, што ўтрыманне жывёл у няволі не адказвае рэалізацыі іх базавых біялагічных патрэбаў. Што ўжо казаць пра адлоў жывёл пасткамі: на думку маладога вучонага, падобныя варварскія спосабы здабычы жывёл назаўжды павінны застацца ў мінулым.
Далей слова ўзяла зноў вядучая мерапрыемства, кіраўнік Цэнтра этычных адносін да прыроды Л. Лагiноўская: «Я думаю, што няма сумненняў у тым, што наша кніга з'яўляецца неабходнай для грамадства, у ёй прадстаўлены ўсе аспекты праблемы выкарыстання жывёл для вытворчасці адзення: і этычны, і экалагічны, і гістарычны. І таму, што мы можам трымаць кнігу «Жывёлы не адзежа» у руках, мы абавязаны ўсім тым людзям, якія аказалі творчую і фінансавую падтрымку публікацыі кнігі, а іх немала. Асобна хацелася б выказаць падзяку камандзе Talaka.by, бо частка сродкаў была сабраная на дадзенай краудфандынгавай платформе і многія людзі даведаліся пра наш праект. У агульнай складанасці мы сабралі каля 1.200 бел. руб. і выпусцілі тыраж кніг колькасцю 150 асобнікаў. І зараз я хацела б даць слова нашым спонсарам».
Да гэтай даты Цэнтр этычных адносін да прыроды падрыхтаваў новае выданне - кнігу «Жывёлы - не адзежа», якая была выпушчана сумеснымі намаганнямі людзей, якія не абыякавыя да праблемы абароны братоў нашых меншых.
Прэзентацыя адбылася ў адной з цэнтральных бібліятэк г. Мінска і пачалася з вітальнага слова арганізатараў дадзенага мерапрыемства: дырэктара Цэнтральнай бібліятэкі імя. Я. Купалы Кубышкінай Алены Віктараўны і дырэктара Установы «Цэнтр этычных адносін да прыроды» Людмілы Лагiноўскай.
Далей рэдактар кнігі пазнаёміла аўдыторыю з праблематыкай, структурай, спонсарамі і прызначэннем выдання.
Л. Лагiноўская адзначыла: «Я лічу прэзентацыю кнігі «Жывёлы не адзежа» асаблівай. Па-першае, таму, што нараджэнне дадзенай кнігі стала магчыма дзякуючы творчаму і фінансаваму ўнёску многіх людзей, якія прысутнічаюць у зале. Кожны з нас адчувае ўнутраны дыскамфорт, перажывае, ведаючы, што жывёлы падвяргаюцца пакутам па віне чалавека. Мы стараемся весці этычны лад жыцця. Гэта ўжо крок да вызвалення жывёл ад пакут па віне чалавека.
Далей слова ўзяла кіраўнік Абразцовай школы паэзіі "Лотас" ГУДО «Аршанскі раённы цэнтр творчасці дзяцей і моладзі» Марыяна Іванаўна Шамалава, якая вельмі кранальна і шчыра закранула тэму маральна-экалагічнага выхавання дзяцей, падкрэсліўшы тую асаблівую ролю, якую выконваюць у ёй бацькі і педагогі. І ў канцы сваёй прамовы прывяла словы паэта С. Смірнова:
Есть просто храм,
Есть храм науки,
А есть ещё природы храм -
С лесами, тянущими руки
Навстречу солнцу и ветрам.
Он свят в любое время суток,
Открыт для нас в жару и стынь,
Входи сюда,
Будь сердцем чуток,
Не оскверняй его святынь!
Таццяна Мяцеліца: «Я доўгі час расла і выхоўвалася ў вёсцы. І, будучы дзіцём, я не задумвалася над пытаннямі этычных адносінаў да жывёл, напрыклад, я не ўяўляла, як іх можна не ўжываць у ежу ... Усведамленне таго, што мы сваімі ўчынкамі можам прычыняць шкоду і пакуты жывому, прыйшло да мяне ў юнацтве, калі я пераехала жыць у горад ... Я арганізавала 2 прытулку для жывёл. З з'яўленнем уласнай сям'і, дзяцей, я перадала прытулкі ў вядзенне маім знаёмым, а сама пераключылася на экалагічную дзейнасць. Зараз я з'яўляюся арганізатарам і ўдзельнікам праекта «ЭкаЖыццё» ў Бараўлянах. Мы праводзім асветніцкія і забаўляльныя мерапрыемствы для дзяцей і дарослых. Я рада была паўдзельнічаць у праекце па стварэнні кнігі «Жывёлы - не адзежа» і ўнесці ў яе свой унёсак. I ўпэўнена, што кніга акажа неацэнную ролю ў грамадстве і будзе стымуляваць людзей на добрыя і абдуманыя ўчынкі».
Алёна і Яўген Ермаловічы: «Мы таксама родам з сельскай мясцовасці. І доўгі час лічылі, што жывёлы створаны для чалавека. Але знаёмства з экалагічнай літаратурай і культурнае жыццё ў гарадскім асяроддзі некалькі змянілі наша ўяўленне аб рэчаіснасці». Алёна: «Як менавіта я прыйшла ў экалагічны рух? З дзяцінства я вельмі люблю глядзець мультфільмы. І мяне заўсёды здзіўляла, чаму да герояў мультфільмаў, якімі з'яўляюцца жывёлы, мы ставімся з вялікай сімпатыяй і замілаваннем, а ў рэальным жыцці мы даволі жорсткія да іх? Вось гэта несупадзенне і стымулявала мяне падвергнуць крытычнаму пункту гледжання наша стаўленне да жывёл, якое выяўляецца ў нашых учынках ... Мы з мужам сталі прытрымлівацца этычнага ладу жыцця, адмовіліся ад прадуктаў жывёльнага паходжання. ... На мінулы новы год мне муж паднёс у падарунак экашубу (з штучнага футра). Мы задумаліся аб стварэнні свайго бізнэсу. І ў выніку месяц таму мы адкрылі ў Мінску краму «Only Me». Цяпер мы можам радаваць сваіх пакупнікоў этычнай прадукцыяй (футры, паўкажушкі, камізэлькі) - усё гэта неверагодна прыгожае і практычнае, немалаважна, што пры вырабе гэтай прадукцыі не выкарыстоўваюцца жывёлы».
Ну і, мабыць, самым значным і доўгачаканым падзеяй дадзенага мерапрыемства з'явілася цырымонія ўручэння асобнікаў кніг. У знак падзякі за ўнесены творчы і фінансавы ўклад кніга была падараная ўсім, хто прыняў актыўны ўдзел у яе стварэнні: аўтарам, спонсарам і камандзе валанцёраў дадзенага праекта. Асноўны тыраж кнігі будзе бясплатна распаўсюджвацца па бібліятэках Беларусі, бо мэта дадзенай кнігі - гэта асвета людзей (дзяцей, падлеткаў, дарослых), якія раней не былі знаёмыя з гэтай праблематыкай. Электронны варыянт кнігі "Жывёлы - не адзежа" будзе даступны на сайце www.ecoetika.by ў раздзеле "Бібліятэка".
На Прэзентацыі кнігі ў зале прысутнічалі не толькі мінчане, але і госці сталіцы. З Гомеля павіншаваць з выданнем кнігі прыехала наш дарагі сябар, з якім мы ўжо доўгі час супрацоўнічаем, гал. рэдактар часопіса «Свет жывёл» Наталля Яўгенаўна Сляднева. Варта адзначыць, што нараджэнню дадзенай кнігі мы абавязаны шмат у чым ёй. Наталля Яўгенаўна дапамагла нам арганізаваць конкурс «Жывёлы - не адзежа» ў 2015 г. Дзякуючы чаму мы атрымалі вялікую колькасць творчых работ не толькі з Беларусі, але і з Расіі. Многія з гэтых работ зараз апублікаваны на старонках кнігі.
Л. Лагiноўская: «У заключэнне хацелася б сказаць наступныя словы ... Доўгі час чалавецтва глядзела на свет скрозь прызму антрапацэнтрызма, які лічыць чалавека вышэйшай тварэннем, «вянком прыроды». І гэта давала права чалавеку выкарыстоўваць жывёл так, як яму ўздумаецца. Мы з Вамі жывем у эпоху зменаў. Варварская эпоха антрапацэнтрызму змяняецца іншай парадыгмай: экацэнтрызмам. І ад нас залежыць, якім сустрэне свет наша будучае пакаленне: свет поўны разрухі і дэградацыі ці свет, у якім мы будзем жыць у гармоніі з прыродай. Ніхто з нас не ідэальны. Аднак ёсць ідэал, да якога мы ўсе павінны імкнуцца. Гэта робіць нас больш добрымі, справядлівымі, дасканалымі. Пражываючы кожны дзень, мы з Вамі здзяйсняем выбар і хай гэты выбар будзе зроблены свядома».
Аўтар артыкула: Людміла Лагiноўская, ECOETIKA.BY
Фота: Віталь Бандарэнка, Кацярына і Багдан Кiрута
Кіраўніцтва Цэнтра этычных адносін да прыроды дзякуе за дапамогу ў правядзенні мерапрыемства:
Дырэктара Цэнтральнай бібліятэкі імя. Я. Купалы Кубышкіну Алену Віктараўну
Членаў моладзевага руху "Кошт Жыцця" Яну Каралёву, Юрыя Пучыла, Уладзіміра Астрэйка
Аўтара і кіраўніка праекта "Экадружный пад'езд" Таццяну Сiпачову
Фатографаў Віталя Бандарэнка, Кацярыну і Багдана Кирута
Дызайнера Ганну Залатарэвiч