Кантактны заапарк вучыць любові да жывёл альбо спажывецкім адносінам?

 

Улетку г. Мінск абляцела навіна аб адкрыцці першага кантактнага заапарка пад назвай «Краіна яноцiя» у гандлёвым цэнтры «Тытан». Наша каманда «Цэнтра этычных адносін да прыроды» не змагла абыйсці ўвагай з'яўленне ў сталіцы такой установы.

 

Трэба сказаць, што з'ява гэта не новая і падобныя камерцыйныя ўстановы, там, дзе яны ўжо існуюць, напрыклад, у Расіі, маюць вельмі негатыўную рэпутацыю.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Такім чынам, у канцы лета наша каманда вырашыла наведаць гэтую ўстанову, каб убачыць усё ўласнымi вачымамi і падцвердзіць альбо адвергнуць нашыя апасенні. Першае ў чым мы злавілі сябе на думцы, гэта месца, дзе размешчаны кантактны заапарк - велізарны гандлёва-забаўляльны комплекс, відавочна не спрыяе далучэнню насельніцтва да этычнага і экалагічнаму ладу жыцця. Затое з патокамі патэнцыйных кліентаў тут усё ў поўным парадку.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Пры ўваходзе ў кантактны заапарк вам прапануюць апрануць бахілы. Пры гэтым, памылі вы рукі ці не, ніхто не кантралюе, што ўжо можа справакаваць распаўсюджванне інфекцый сярод жывёл. Таксама тут прапануюць скарыстацца паслугай кармлення за асобную плату ў выглядзе невялікага скрутка са свежай гароднінай. Калі заходзіш унутр кантактнага заапарка, адразу адчуваеш водар, ён не занадта інтэнсіўны, але ўсё ж. А галоўнае - гэта высокі ўзровень шуму ад крычашчых дзяцей, ён дастаткова моцны нават для чалавечага вуха, не кажучы ўжо пра больш чуйны слых у жывёл. Асноўная маса жывёл размешчана ў загончыках на пілавінні з адкрыванымі брамкамi. Частка - у невялікіх скрынях, прыкладна па пояс 4-х гадоваму дзіцяці, так, што яны лёгка могуць браць жывёл у рукі непасрэдна са скрынь. Іншыя сядзяць у закрытых клетках.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Такім чынам, сведкамі чаго мы сталі? Першае, што кінулася ў вочы, гэта ляжачыя у бяспамятным стане трусы. Яны размясціліся ля сцен вальера і, зачыніўшы вочы, ні на што не рэагавалі, зрэдку пашморгваючы лапкай. Дзеткі перыядычна падыходзілі і спрабавалі пагладзіць альбо накарміць гэтыя абезруханыя цельцы. Відавочна, што той узровень увагі з боку кліентаў гэтай установы і стрэсу, якi адчуваюць бедныя звяркi апынулiся залімітавым для іх адчувальнай нервовай сістэмы. Што тычыцца козачак, то з імі справы ішлі лепей. Па-першае, яны буйней, па-другое, яны хатнія і статкавыя жывёлы. Але ўсё ж, іх пастаянна шпігавалі гароднінай і цягалі за вушы і яны нікуды не маглі схавацца ад назойлівых прыставучых наведвальнікаў.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Рухаючыся далей, мы натыкнуліся на тхара, яго знясіленае цела вісела на руках работніка. Ад тхара зыходзіў пах мачы і было відаць, што яму нялёгка вытрымліваць сістэматычную кантактную тэрапію, накіраваную на расцяг яго тулава. Што тычыцца аленяня і папугаяў ў закрытых клетках, а таксама поні, якая так гарэзавала ў загоне, што да яе наведвальнікі баяліся зайсці ў вальер, то ім буйна пашанцавала - яны ўсе пазбеглі гэтую кантактную пет-тэрапію, праўда ім давялося выносіць увесь гэты шум. Але не ўсё так вясёлкава і з імі, як нам спачатку здалося: праз месяц пасля нашага наведвання кантактнага заапарку, нам распавядалі яго супрацоўнікі аб тым, што аленяня памёрла ад няправільнага кармлення.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Асобна варта адзначыць становішча марскіх свінак і хамякоў. Размешчаны яны пасярэдзіне памяшкання, кантакт з якімі даступны большасці дзяцей. Мы былі сведкамі таго, як дзеці з візгам хапаюць марскіх свінак за тулава і спрабуючы напаіць жывёл, рэзка, амаль вертыкальна, нахілялі іх да паілкі, апускаючы іх у ваду з галавой. Натуральна, што для марской свінкі гэта неверагодны стрэс. Праўда, работнікі на такія свавольствы дзяцей рэагавалі і спынялі падобныя дзеянні. Вожыкі-альбіносы, скруціўшыся ў камяк, відавочна дэманстравалі ўсім сваім выглядам, каб іх пакінулі ў спакоі. Але іх меркаванне і права на годнае жыццё ў дадзеным выпадку не ўлічвалася зусім. Бо яны тавар, прадукт за які ўжо заплацілі. Дык вось, гэтых вожыкаў наведвальнікі даставалі са скрынь у скручанай стане на яркае святло, тыкалі пальцамі і засоўвалі iм aгародніну ў рот. А што вожык? Вожыку нічога не заставалася, акрамя як ляжаць у ахоўнай паставе. Спрабуючы хоць неяк схавацца ад усяго гэтага яркага святла і шуму, ён працягваў ляжаць на далонях у ахоўнай паставе. Яжы - начныя жывёлы, яны жывуць у ціхіх лясах, прасеках, для іх змрок і цішыня - натуральны жыццёвы фон.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Такім чынам, якія высновы мы можам зрабіць з убачанага?

 

Інтарэсы і правы жывёл, якія эксплуатуюцца ў кантактных заапарках, хто-небудзь улічыў? Чаму дзікіх жывёл змяшчаюць у ненатуральныя для іх умовы, парушаючы іх натуральныя правы: жыць у дзікай прыродзе, права на размнажэнне, права на свабоду. Другое, гэта пытанне нанясення шкоды здароўю жывёл, прычынення ім пакут і дыскамфорту. Хоць кіраўніцтва кантактных заапаркаў, актыўна выкарыстоўваючы СМІ, усяляк спрабуюць пераканаць людзей у адваротным. Але ўсё гэта на словах, без канкрэтных доказаў, прадстаўленых заклапочанай грамадскасці. Уздзеянне шуму, яркага асвятлення, кантакту на працягу доўгага часу абавязкова дае негатыўны эфект на здароўе жывёл. Калі нам кажуць, што іх перыядычна змяняюць, даючы жывёлам адпачыць у нейкіх адмысловых памяшканнях, то ўзнікаюць наступныя пытанні, хто і як вызначае, што жывёлу трэба замяніць? Крытэрыем з'яўляецца тое, што яно выпрабавала ўжо досыць стрэсу і нагрузкі? Няўжо тады, калі яно проста зваліцца з ног ?! Далей, а што гэта за памяшканнi адпачынку такія? Наколькі яны прасторныя, вентыляваныя, ізаляваныя ад знешніх шумоў, вібрацый? Гэта ж гандлёвыя цэнтры, там вельмі дарагая арэнда і лішнія квадратныя метры - гэта, перш за ўсё, лішнія марнаванні для бізнесу, якім з'яўляецца сетка кантактных заапаркаў. А марнаванні трэба скарачаць, каб прыбытак быў больш. Асобна хочацца сказаць пра кармленне жывёл. Тое, што будзе перакормі - гэта факт! Жывёлам складана сябе кантраляваць і пры пастаяннай прапанове ежы яны будуць пераядаць. Акрамя таго ж, ім трэба будзе рабiць перыяды «разгрузкі» пасля гэтакай багатай кармёжкі, а значыць, яны будуць недаядаць. Зноў жа, вусныя высказваннi аб тым, што за кожнай жывёлай будзе ўсталяваны кантроль па ўзроўні спажывання корму выклікаюць вялікія сумненнi, як гэта будзе ажыццяўляцца на практыцы? Хто і як вызначыць, што жывёла насыціць? Магчыма тады, калі яно пераесці ?! Яшчэ адзін аспект, што адбываецца з жывёламі пасля таго, як яны вырастуць? Большая частка жывёл у заапарку - дзіцяняты, яно і зразумела: яны менш агрэсіўныя, больш прывабныя, менш па памерах. Дзіцяняты хутка растуць і іх трэба куды-небудзь збыць, кажучы мовай бізнэсу - утылізаваць, пасля страты таварнага выгляду і якасцяў.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Адказ на гэтае пытанне незразумелы, хто-небудзь дзе-небудзь прымае іх і што з імі потым?

 

- У прэсе шмат гаворыцца пра тое, якое вялікае выхаваўчае значэнне маюць кантактныя заапаркі для дзяцей, - кажа Людміла Лагiноўская, дырэктар Цэнтра этычных адносін да прыроды. - Але, на жаль, мы вымушаны канстатаваць, што такія месцы, дзе жывёлы утрымлівацца ў ненатуральных умовах і падвергнуты пастаяннаму цялеснаму кантакту з людзьмі, увесь час знаходзячыся ў стане стрэсу, прывучаюць дзяцей да спажывецкiх адносін да свету прыроды, фарміруючы ў іх эгаізм, усёдазволенасць і абыякавасць да пакутаў братоў нашых меншых. Дзеці, наведваючы такія ўстановы, няхай гэта будуць цыркі, дэльфінарыі, заапаркі, а ўжо тым больш кантактныя заапаркі, пачынаюць ставіцца да жывёл як да цацак, а не як да жывым істот, якія маюць свае інтарэсы, патрэбы, уменне адчуваць боль, як фізічную, так і псіхалагічную. Для таго, каб выхаваць паважлівае стаўленне дзіцяці да жывёл, абсалютна не трэба збіраць ўсіх жывёл з розных куткоў свету, якія маюць розны біялагічны рытм у адным месцы, а дастаткова паказваць жывёл у іх натуральным асяроддзі жыцця: глядзець дакументальныя фільмы пра жыццё дзікіх жывёл, наведваць запаведнікі , а калі ўжо хочацца чагосьці незвычайнага - вы можаце  наведаць фотасафары. Ну а для асаблівых аматараў жывёл, якім так неабходны цялесны кантакт з жывой iстотай, мой савет - завядзіце сабе чацвераногага сябра! Столькі няшчасных кінутых жывёл, катоў і сабак мараць здабыць свой дом і кахаючага клапатлівага гаспадара!

 

Такім чынам, рэакцыя грамадзян на кантактныя заапаркі - гэта своеасаблівы паказчык узроўню маральнай культуры ў грамадстве, якая вызначае здольнасці арыентавацца ў новай сістэме «зялёнай» маралі, адрозніваць добрае ад злога, прымальнае ад непрымальнага.
 

Па сутнасці, кантактныя заапаркі для Беларусі - з'ява новая, яны не дасталіся нам у спадчыну, як цыркі або звычайныя заапаркі. І ўкарэніцца гэтая ганебная і неэтычная практыка ў нашым грамадстве ці не, залежыць толькі ад добрай волі грамадзян, а значыць ад кожнага з нас!

 

 

Аўтар артыкула: Максім Рылькоў